به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مرزداران؛ شهرستان ماکو با توجه موقعیت کوهستانی و وجود چراگاههای طبیعی و بکر و ییلاقهای زیاد منطقهای مناسب برای دامداری است.
در ایران تنوع نژادی زیادی در زمینه بز و گوسفند وجود دارد که تعدادی از آنها به ثبت جهانی رسیدهاند.
گوسفند نژاد اصیل ماکویی یکی از نژادهای مشهور ایرانی است که زبانزد دامداران کشور بوده و بیشتر در استان آذربایجان غربی پرورش مییابد. این گوسفند یک گوسفند گوشتی با حجم بالای تولید پشم است.
این نوع گوسفند یکی از گنجینههای ارزشمند دامداری ایرانی است که با ویژگیهای منحصر به فرد خود، از سایر نژادهای ایرانی پیشی گرفته و توجه کارشناسان را به خود جلب کرده است.
به غیر از تولید حجم بالای گوشت، جذابیت اصلی گوسفند ماکویی در پشم آن نهفته است چرا که پشم این گوسفند با تارهای بلند و ظرافت خاص خود، به یکی از مرغوبترین پشمها در سطح جهانی تبدیل شده و باعث شده تا گوسفند ماکویی در صنایع مختلف، از جمله رنگرزی و فرشبافی، جزو برترینها باشد.
همچنین شیر این گونه گوسفند به دلیل پرورش یافتن در مراتع سرسبز و چراگاههای بکر کوهستانی یکی از بهترین شیرهای کشور بوده که تولید فراوردههای آن در کشور در نوع خود بینظیر میباشد.
از فراوردههای شیر گوسفند نژاد ماکویی که شهرت آن کشور را فراگرفته است میتوان به پنیر کوبیده یا همان پنیر کوزهای این نوع گوسفند اشاره کرد.
درست است که این پنیر شهرت کشوری پیدا کرده است؛ اما متأسفانه شهرستانها و استانهای دیگر بهره آن را میبرند.
وجود مرکز اصلاح نژاد گوسفند ماکویی نرسیده به سهراهی شهرستان شوط باعث شده بود که این نژاد گوسفند در بین دامداران از جایگاه ویژهای برخوردار باشد.
اصلاح نژاد با هدف بهبود عملکرد تولیدی، افزایش مقاومت در برابر بیماریها، و بهبود کیفیت محصولات دامی صورت میگیرد و همچنین در این مرکز دامهایی با صفات ویژه مانند تولید بیشتر شیر یا گوشت باکیفیت بالا انتخاب میشوند.
با توجه به اینکه گوسفندان نژادهای وارداتی وابستگی کامل به سیستم بسته صنعتی بوده و توانایی چرا در مناطق دامنهای و کوهپایهای را نداشتند این مرکز تشخیص داد که اسپرم نژاد گوسفند ماکویی دارای ژن دوقلوزایی میباشد و بر این تلاش بودند که با اصلاح نژاد گوسفند اصیل ماکویی، ژن دوقلو زایی را در بین گوسفندان افزایش دهند و با این کار باعث افزایش چشمگیری در بهرهوری و بهبود اقتصاد صنعت دامپروری در استان شوند.
اما پس از آنکه شهرستان شوط به شهرستان مستقل تبدیل شد، این مرکز به دلایل نامعلوم بسته شد و اکنون پس از مدتها، هنوز فعالیتی ندارد.
با وجود پتانسیل بالای این مرکز برای بهبود وضعیت اقتصادی دامداران، اکنون سؤالات بیپاسخی درباره آینده صنعت دامپروری در این منطقه باقیمانده است.
پنیر کوزهای؛ میراث خوشطعم هزاران ساله در ماکو
پنیر کوزهای، این گنجینه خوشطعم و اصیل، با تاریخچهای به درازای تمدن بشری، نهتنها یکی از لذیذترین فرآوردههای لبنی سنتی است، بلکه پُلی است میان سنتهای کهن و سفرههای امروزی. فاطمه قویدل، دکترای تخصصی صنایع غذایی در مصاحبهای با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی مرزداران، به ویژگیها و ریشههای تاریخی این پنیر خاص پرداخت.
وی با اشاره به اینکه پنیر یکی از قدیمیترین فرآوردههای لبنی است، افزود: پنیرسازی به عنوان یکی از مهمترین روشهای نگهداری شیر بوده و تاریخ پنیر به ۱۰ هزار سال پیش و آغاز دامپروری در منطقه “هلال حاصلخیز” بازمیگردد؛ جایی که از رودخانههای دجله و فرات شروع میشود و از طریق جنوب ترکیه امروزی تا سواحل مدیترانه گسترش مییابد.
فاطمه قویدل افزود: پنیر کوزهای که به طور سنتی در شهرستان ماکو تولید میشود، یک میراث غذایی اصیل ایرانی است. این پنیر خشک، شور و کمی اسیدی، به دلیل استفاده از شیر گوسفند نژاد ماکویی و حفظ مواد مغذی دلمه، یکی از مقویترین و خوشطعمترین انواع پنیر در ایران و جهان به شمار میرود.
این مهندس صنایع غذایی با اشاره به جایگاه ویژه پنیر کوزهای در سفرههای غذایی مردم گفت: این فراورده لبنی به دلیل روش خاص تولید که کاملاً طبیعی و سنتی است، ارزشی فراتر از یک محصول لبنی معمولی دارد. طعم منحصربهفرد و ارزش غذایی بالای آن باعث شده تا نهتنها در ایران، بلکه در کشورهایی مثل ترکیه و یونان نیز جایگاه ویژهای پیدا کند.
وی تأکید کرد: پنیر کوزهای ماکو بهعنوان یکی از نمادهای فرهنگی و غذایی شمال غرب ایران، نهتنها به تاریخ غنی این منطقه گِره خورده است، بلکه به لطف نژاد اصیل گوسفند ماکویی، طعمی بیهمتا دارد که زبانزد خاص و عام است.
شهرت پنیر کوبیده ماکویی بازیچه دست سودجویان
رعنا سید جوادی کارشناس صنایع غذایی در مصاحبه با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی مرزداران گفت: با توجه به اینکه پنیر کوبیده ماکو از بهترین پنیرهای کوبیده کشور محسوب میگردد؛ اما متأسفانه شهرستانها و استانهای دیگر بهره آن را میبرند .
وی افزود: پنیر لیقوان شفق تبریز یکی از محصولاتی است که از شیر گوسفند اصیل ماکویی ساخته میشود به این صورت که افراد سودجو یک کارگاه کوچک در منطقه روستایی بورالان ماکو ایجاد و شیر گوسفند اصیل ماکویی را که از بهترین نوع شیر کشور میباشد دریافت و به اسم پنیر لیقوان شفق تبریز به بازار عرضه میدارند.
کارشناس صنایع غذایی با اشاره به کارگاههای خانگی صنایع تبدیلی محصولات لبنی گفت: با آموزش و ایجاد کارگاههای کوچک خانگی و یا کارخانه بزرگ تولید پنیر در ماکو علاوه بر اشتغالزایی برای تعداد زیادی از جوانان، پنیر کوبیده ماکو به عنوان یک محصول لبنی مطرح کشور، برندسازی شده و تبدیل به یکی از سوغاتهای این شهرستان میشود.
سید جوادی تصریح کرد: کلاسهای آموزشی تولید پنیر کوبیده طی سالیان گذشته و در دولتهای قبل برای اشتغال بانوان خانهدار و دختران جوان عشایر برگزار شد؛ اما خروجی این کارگاههای آموزشی به صورت ملموس مشاهده نشد و اکنون کارگاه تولید پنیر لیقوان شفق تبریز همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد.
سر به فلک گذاشتن قیمت پنیر کوبیده
محمد اصغرزاده متصدی لبنیاتفروشی ماکو در مصاحبه با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی مرزداران گفت: با توجه به اینکه حرفه ساخت پنیر کوبیده در دست همه افراد نبوده و فقط افراد خاصی به حرفه ساخت آن در شهر دسترسی دارند و عشایر نیز پنیر کوبیده را برای مصرف شخصی خود تولید میکنند؛ لذا قیمت پنیر کوبیده سر به فلک گذاشته و بالاتر از یک میلیون تومان به فروش میرسد.
وی افزود: دولت میتواند با ایجاد کارگاههای آموزشی در ماکو به آموزش جوانان و عشایر کمک کند و با تخصیص وام اشتغالزایی برای تولیدکنندگان پنیر کوبیده با سودجویان مقابله کرده و جلوی مافیایی شدن پنیر کوبیده را در منطقه بگیرد.
اصغرزاده اظهار کرد: افرادی ناشناس به صورت دورهای به بعضی از لبنیاتیهای شهرستان مراجعه کرده و همه شیرهای محلی را خریداری میکنند؛ لذا این سؤال همیشه در ذهنم باقی مانده که اگر شیر گوسفند نژاد اصیل ماکویی اینقدر مهم و پرطرفدار است چرا اهالی خود منطقه از آن بهرهبرداری نمیکنند.
در پایان اینکه به نظر میرسد افراد سودجویی قدر داشتههای ما را بهتر از ما دانسته و بهتر از آن استفاده میکنند.
راکد بودن مرکز اصلاح نژاد گوسفند اصیل ماکویی که زمانی با اصلاح نژاد دامها در راستای بهبود عملکرد تولیدی و انتخاب دامهایی با صفات ویژه فعالیت میکرد و با این کار منجر به افزایش ژن دوقلوزایی گوسفند نژاد اصیل ماکویی و تأثیر مستقیم در اقتصاد دامداری میشد، در هالهای از ابهام است.
انتظار میرود مسئولان ذیربط با خلعید سودجویان، برگزاری کارگاههای آموزشی تولید پنیر کوبیده و بازگشای مرکز اصلاح نژاد گوسفند اصیل ماکویی به بقای این نژاد اصیل کمک کرده و پنیر کوبیده ماکویی را به عنوان برند برتر پنیر کشور مطرح کنند.
انتهای خبر/
