به گزارش مرزداران، باتوجه‌به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد منطقه آزاد ماکو و همسایگی با سه کشور ترکیه، آذربایجان و ارمنستان و وجود زیرساخت‌های عالی برای سرمایه‌گذاری این منطقه باید به‌عنوان انتخاب اول برای سرمایه گزاران باشد.
باتوجه‌به نو پا بودن منطقه آزاد ماکو و گذشت فقط یازده سال از تأسیس آن، باتوجه‌به وسعت بزرگ این منطقه به‌عنوان بزرگ‌ترین منطقه آزاد خاورمیانه، سالانه سرمایه گزاران زیادی در این منطقه سرمایه‌گذاری می‌کنند.
وجود ظرفیت‌های بی‌شمار ایجاد شده و فرصت‌های طلایی سرمایه‌گذاری در این منطقه در تمامی حوزه‌ها باعث می‌شود تا منطقه آزاد ماکو انتخاب اول سرمایه گزاران برای سرمایه‌گذاری باشد.
در زیر به تعدادی از ظرفیت‌های موجود در منطقه آزاد ماکو اشاره می‌شود.
حوزه صنعت
وجود بیش از ۱۲۰ کارخانه بزرگ تولیدی و صنعتی در منطقه آزاد ماکو از جمله کارخانه‌های بتادنت ماکو «دندان‌مصنوعی»، فرسازی، تولید پروفیل آلومینیوم، تولید فروسیلیکو منگنز، تولید قطعات رادیاتور، تولید خوراک دام، تولید کف‌پوش و دیوارپوش، تولید درب ضدسرقت، تولید سنگ نمای ساختمانی، تولید لوازم پزشکی، تولید اسپری و ادکلن، تولید کاغذ گرافت، تولید قطعات تراکتور، پوشاک برسام، تولید فوم هشتی، سنگ تراورتن و مرمریت، تولید انواع قهوه و کافی میکس، تولید انواع درزگیر UPVC، تولیدی خرچنگ عملی آوری و محافظت شده، تولیدی پکیج گرمایشی، تولیدی پوکه سرنگ، تولید روغن‌موتور، تولید انواع موکت و غیره که سالانه بسیاری از محصولات تولیدی این کارخانه‌ها به داخل و خارج کشور صادر می‌شود و ظرفیت مناسبی برای سرمایه‌گذاری سرمایه گزاران بزرگ داخلی و خارجی ایجاد کرده است .
پنج واحد تولیدی واحد مونتاژ مینی تراکتور باغی، کارخانه انواع دوربین مداربسته، واحد تولیدی حوله و انواع کالای خواب، تولید روکش طبیعی چوب و کارخانه تولید گاردان خودرو نیز باارزش ۱۹۲ میلیارد تومان نیز در دست احداث می‌باشد.
حوزه معدن
وجود بیش از ۲۰ معدن بزرگ در منطقه آزاد ماکو از جمله تراورتن، مخلوط کوهی، مرمریت، سنگ گچ، مرمریت سیاه، زرنیخ و وجود کارخانه تولید سنگ نمای ساختمان، کارگاه سنگاب ماکو و کارگاه‌های کوچک سنگ‌تراشی در منطقه باعث جذب سرمایه گزاران و علاقه‌مندان زیادی در حوزه سنگ شده است.
اما صادرات سنگ به‌صورت خام از این منطقه باعث می‌شود که سرمایه این منطقه به مبلغ ناچیز از این منطقه خارج شود حال‌آنکه با افزایش کارخانه‌های صنایع تبدیلی می‌توان علاوه بر سنگ نمای ساختمان، اجسام سنگی و دکوری، سرستون و نرده‌های سنگی و غیره نیز تولید کرد؛ اما متأسفانه با صادرات سنگ این منطقه به‌صورت خام به خارج از کشور و تبدیل آن به اشیاء دکوری از جمله واردات اجسام سنگی دکوری از هندوستان همان سنگ صادر شده با قیمت هنگفتی وارد کشور و به مردم منطقه فروخته می‌شود.
وجود معدن مس در منطقه آزاد و نبود سرمایه‌گذار در این زمینه باعث شده که این معدن بدون بهره‌برداری و دست‌نخورده باقی بماند درصورتی‌که با بهره‌برداری از این معدن می‌توان شاهد تولید صنایع مسی در این منطقه بود.
حوزه حمل‌ونقل
وجود گمرک بازرگان در منطقه آزاد ماکو به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین مرز زمینی کشور و دروازه ورود به اروپا باعث شده است تا سالانه مسافران و گردشگران و توریست‌های زیادی از این مرز تردد داشته و صادرات و واردات کشور به اروپا از این مرز صورت گیرد.
همچنین وجود گمرک زمینی پلدشت که سالانه مسافران زیادی از طرف آذربایجان وارد کشور شده و بخش عمده کار این گمرک مربوط به امور صادراتی است،
پل پلدشت – شاه تختی در محدوده مرزی ایران و جمهوری خودمختار نخجوان محل عبور و مرور دو کشور بوده و تمام تردد بین این دو منطقه از طریق این پل امکان‌پذیر است.
وجود فرودگاه و یک فروند تاکسی ۱۰ نفره هوایی به همراه یک فروند هواپیمای کارگو ویژه باربری و تاکسی هوایی بین منطقه آزاد ماکو و شهرهای ترابزون، وان و ازمیر ترکیه باعث می‌شود تا سرمایه گزاران خارج از کشور، منطقه آزاد ماکو را به‌عنوان یکی از مقصدهای سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنند.
وجود دفاتر و شرکت‌های متعدد حمل‌ونقل، ترانزیت، باربری، ترخیص کالا، شرکت‌های مادر و صرافی‌ها در این منطقه باعث می‌شود تا سرمایه گزاران، مرز بازرگان در منطقه آزاد ماکو را برای صادرات و واردات محصولات خود انتخاب کنند.
شبکه ریلی بین‌المللی و طرح احداث خط ریلی از سهلان، مرند، بازرگان و چشم ثریا و اتصال به خط ریلی ترکیه نیز در منطقه آزاد ماکو در حال بررسی می‌باشد که با احداث این خط ریلی تجارت بین‌الملل از طریق خط ریلی نیز در این منطقه رونق خواهد گرفت.
حوزه کشاورزی
وجود خاک‌های حاصلخیز در منطقه آزاد ماکو و تعداد ۱۰ سد در منطقه با حجم بیش از ۷/۱ میلیارد مترمکعب آب که بیش از ۴۲۰۰۰ هکتار از اراضی محدوده را تحت پوشش قرار داده‌اند و از طرفی وجود رودخانه ارس نیز باعث حاصلخیز شدن خاک‌های این منطقه می‌شود.
محصولات کشاورزی ویژه این منطقه همچون پرورش کلزا، آفتاب‌گردان، هندوانه شیبلو، گردو و پسته گرمسیری و غیره؛ کوهستانی بودن شهر ماکو و رویش گیاهان و سبزی‌های وحشی و کوهی که خاصیت خوراکی و درمانی داشته و در نوع خود بی‌نظیر هستند همچون مارچوبه، چوبان چیربیتی، غذا یاغی، گشنیز کوهی، تورشیح، خار مریم، گاوزبان، کاکوتی، آویشن، پونه کوهی، بومادران، بابونه و غیره به نوبه خود تأثیر زیادی در جذب سرمایه گزاران فعال در حوزه طب سنتی و سرمایه گزاران حوزه میوه دارد.
همچنین وجود بزرگ‌ترین باغ پسته و گردوی کشور در این منطقه و همچنین کاشت ۲۲۰ هزار اصله درخت مثمر در دشت زیدون و وجود کاشت مکانیزه پسته و گردوی گرمسیری در دشت یار آغلی و زمین‌های زیر کشت دانه‌های روغنی کلزا و طرح احداث گلخانه در بیش از ۲۵ هکتار از اراضی ملی نیز به نوبه خود مؤثر در جذب سرمایه‌گذار می‌باشد.
حوزه گردشگری
شهرستان ماکو به دلیل قدمت تاریخی و شکل‌گیری تمدن‌های باستانی از قبیل ماناها، اورارتوها، مادها و آشوری‌ها دارای جاذبه‌های توریستی گردشگری بی‌شمار در این منطقه می‌باشد که باعث جذب گردشگران، جهانگردان و سرمایه گزاران در این منطقه شده است.
از جمله آثار تاریخی این منطقه می‌توان به کاخ‌موزه سردار، دخمه سنگی فرهاد که متعلق به زمان اوراتوریان بوده و شنیده‌ها حاکی از آن می‌باشد که این دخمه متعلق به پرستندگان حضرت نوح بوده است چرا که درب ورودی این دخمه درست رو به کوه آرارات در ترکیه می‌باشد که بقایای کشتی حضرت نوح روی این کوه می‌باشد.
لازم به ذکر می‌باشد از این دخمه سنگی هم در کشور ترکیه و هم در کشور آذربایجان می‌باشد که مستقیم از درب ورودی آن کوه آرارات دیده می‌شود.
قلعه قبان ماکو به‌عنوان بزرگ‌ترین کلاهک سنگی جهان که قدمت آن به قبل از اسلام باز می‌گردد و در دوره تیموری بازسازی شده است؛ کتیبه قلعه قبان که متعلق به دوره صفوی است جزو آثار ملی به ثبت رسیده است.
عمارت قاجاری عزت‌اله‌خان قلعه جوق، بناهای ۵ گانه بانک ملی، شهربانی، دارایی، شیرخورشید و کلاه‌فرنگی که به پردیسان ماکو موسوم هستند و طی فراخوان عمومی مزایده به بخش خصوصی هلدینگ هتل‌های بین‌المللی ماهان واگذار گردید و بهار ۱۴۰۰ سرمایه‌گذار بناهای تاریخی یاد شده را تحویل گرفته است.
خانه خان‌نشین زیر کلاهک سنگی قلعه قبان، پل تاریخی بشگوز، کلیسای زور زور، شهر تاریخی دامبات که باتوجه‌به آثار باستانی موجود در منطقه که حکایت از شهرهای تاریخی مربوط به قرون‌وسطی و شاید قرن‌ها قبل از آن را دارد و صدها آثار تاریخی دیگر که چشم هر گردشگر و سرمایه‌گذار را به خود جلب می‌کند.
وجود بوم‌گردی‌های متعدد و مناطق گردشگری و طبیعت بکر همچون روستای گردشگری قره خاچ و چشمه ثریا که آب زلال و صاف آن زبانزد خاص و عام بوده و درست در مرز ترکیه و ایران قرار دارد.
حوزه دامداری
طرح بزرگ دامپروری ۱۰ هزار رأسی منطقه آزاد که در شروع به کار فاز اول آن روزانه ۳۰ تن شیر تولید می‌گردد یکى از زیرمجموعه‌های شستا – هـلدینگ صدر تأمین – شرکت فکا می‌باشد که یک تحول چشمگیر در سطح شمال غرب کشور در حوزه دامپرورى ایجاد کرده است.
نژاد اصیل گوسفند ماکویی که در سطح کشور زبانزد خاص و عام بوده و ازاین‌رو پنیر کوبیده ماکو به‌عنوان یک صنایع‌دستی مشهور این منطقه در حال عرضه‌شدن در بازار می‌باشد تا جایی که بعضی از شرکت‌های تولید محصولات لبنی آذربایجان شرقی در روستاهای منطقه آزاد ماکو از جمله بورالان و دیم قشلاق مستقر شده و از شیر این منطقه برای تولید پنیر لیقوان به نفع خود بهره‌برداری می‌کنند.
حوزه لجستیک
احداث دهکده لجستیک با وسعت حدوداً دو هزارهکتاری، بندر خشک، انبارهای مختلف، سردخانه‌ها و امکانات دیگری دارد، به‌عنوان هاب لجستیک کشور، به بندر خشک برای مناطق آزاد ترابزون و مرسین تبدیل شده و نقش محوری در تبدیل این منطقه به هاب تجارت بین‌المللی و قطب تولید و صادرات ایفا کرده و باعث توسعه روابط با کشورهای همسایه می‌شود.
باتوجه‌به اینکه منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو نقطه اتصال آسیا به اروپا محسوب می‌شود و این نقطه استراتژیک است و می‌تواند از لحاظ لجستیک و ترانزیت، از طریق ترکیه جهانی شود.
حوزه تجارت خرد و بازارچه‌های مرزی
فعالیت بازارچه‌های مرزی در ماکو بازارچه مرزی شماره یک و بازارچه مرزی امید، بازار مشترک در مرز ترکیه و بازارچه مرزی پلدشت زمینه فعالیت سرمایه گزاران را در این بخش حتی برای فروشندگان ترکیه‌ای ایجاد کرده است به صورتی که تعدادی از فروشندگان بازارچه شماره یک ماکو ترکیه‌ای تبار می‌باشند و در این بازارچه‌ها فقط اجناس ترکیه‌ای و در بازارچه مرزی پلدشت اجناس ساخت آذربایجان و ترکیه به فروش می‌رسد.
وجود این بازارچه‌ها در منطقه آزاد ماکو سالانه گردشگران، توریست‌ها و سرمایه گزاران زیادی را به این منطقه جذب می‌کند و باعث ارزآوری به کشور می‌شود.
تحلیل نهایی
با وجود این همه ظرفیت برای جذب سرمایه‌گذاری و اعتراضات بی‌شمار شهرستان‌های استان آذربایجان غربی برای ملحق شدن به دایره مناطق آزاد کشور به نظر می‌رسد بعضی از مسئولین رده‌بالای کشور در تلاش برای نادیده‌گرفتن منطقه آزاد ماکو که بزرگ‌ترین منطقه آزاد خاورمیانه است، هستند که بررسی طرح‌های تأیید شده چند ۱۰ساله بر این امر صحه می‌گذارد.
طرح تعریض خیابان ماکو که بیش از ۳۰ سال قدمت دارد که اخیراً با تلاش‌ها و پیگیری‌های مسئولین شهرستانی این طرح به اتمام رسید.
طرح اتوبان تهران به بازرگان که در سال ۱۳۵۹ توسط شهید موسی کلانتری وزیر راه وقت به تصویب رسیده بود .
طرح فاضلاب شهری که از ضروریات منطقه آزاد ماکو می‌باشد که چون این امر محقق نگردیده آب حمام بیشتر منازل به جوی‌های آب‌رفته و تعدادی از آپارتمان‌ها به دلیل هزینه‌های سنگین تخلیه چاه سر ریز فاضلاب خود را به جوی‌های آب متصل می‌کنند.
طرح احداث خیابان ساحلی ماکو که به دلیل طولی بودن شهرستان ماکو با احداث این طرح از ترافیک سنگین خیابان اصلی ماکو کاسته می‌گردد؛ اما متأسفانه این طرح راکد باقی‌مانده است.
تلاش مسئولان رده‌بالای کشور برای رونق، شبانه‌روزی کردن و تعریض مسیر گمرک مرز رازی شهرستان خوی (باتوجه‌به کوتاهی مسیر نسبت به شهرستان ماکو و ترجیح‌دادن این مرز توسط رانندگان به مرز ماکو) نشان از کم‌رنگ کردن مرز بازرگان دارد.
حال‌آنکه طرح‌های بزرگ تصویب شده‌ای در منطقه آزاد ماکو در سه شهرستان ماکو، پلدشت و شوط وجود دارد که سالیان سال در بین کاغذهای بایگانی شده در حال خاک خوردن است که اگر مسئولین کشوری آن اهتمامی که برای رونق مرز رازی داشتند بر طرح‌های تصویب شده چند ۱۰ساله منطقه آزاد ماکو می‌گذاشتند شاهد رشد اقتصادی بیش‌ازپیش کشور می‌شدند.
امروز تعلل و عدم توجه مسئولین باعث گردیده تا مرز بازرگان به‌عنوان قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترین و اولین مرز زمینی کشور کم‌کم رونق خود را نسبت به مرز رازی از دست بدهد.
